Nederlandse festivals trekken jaarlijks 21 miljoen bezoeken

Data- en onderzoeksbureau Respons heeft becijferd dat er jaarlijks zo’n 700 festivals zijn die gezamenlijk 21 miljoen bezoeken genereren, gemiddeld 31.000 bezoeken per festival. De cijfers zijn gebaseerd op kunst & cultuurfestivals die in 2011 tenminste 3.000 bezoeken hebben getrokken. Het oudste – nog bestaande festival – is het Holland Festival (1947) in Amsterdam. De maand juni is de drukste festivalmaand. De meeste festivals vinden plaats in Amsterdam, op provincieniveau is Zuid-Holland de ‘festivalprovincie’. De 700 festivals worden georganiseerd door zo’n 500 verschillende organisatoren, waaronder een groot aantal stichtingen. 60% zijn entreeheffende festivals die een gezamenlijke recette hebben van € 115 miljoen. Deze gegevens zijn afkomstig uit de Festival Monitor Online, de nieuwste monitor van Respons. 

Festivals zijn een populair evenemententype,  ze worden overal in Nederland gehouden. Van klein tot groot, en van pop en dance, tot straattheater en vertelkunst. De term ‘festival’ wordt tegenwoordig gebruikt voor een breed scala aan verschillende evenementen. Dat is niet zo vreemd,  want een festival is eigenlijk een ‘niet-zuivere’ evenementenvorm.

Festivaldefinitie
Een festival biedt meerdere programmaonderdelen op een dag, is meestal ook op één locatie, maar kan ook op locaties op loopafstand van elkaar plaatsvinden. Een festival is een ‘niet-zuivere’ evenementenvorm en bestaat uit een verzameling van zuivere vormen, zoals een voorstelling, een markt of een tentoonstelling. Streek- & stadsfestijnen, dorpsfeesten en culinaire evenementen zijn in feite ook festivals.

Soorten festivals
Een specifieker onderscheid in festivals kunnen we alleen maken door een koppeling te maken met de inhoud:

• Sportfestival: o.a. WK Voetbal, EK Voetbal, Olympische Spelen, Amsterdam Tournament. Deze evenementen worden vaak toernooien genoemd, maar zijn in feite  ‘sportfestivals’.
• Kennis & Economie Festival: o.a. INTRO Weken hogescholen, Dag van de Zeevisserij, Open Havendagen, Wereldhavenfestival Rotterdam.
• Lifestyle Festival; o.a. truckstar festival, kermis, feestweek, etc.
• Kunst & cultuurfestival: wanneer de hoofdmoot van een festival kunst en/of cultuur is.

Arts Festivals
In de evenementensector wordt het begrip festival echter vaak geassocieerd met kunst & cultuur. Om die reden beperkt Respons de Festival Monitor Online tot festivals op het gebied van beeldende & podiumkunsten. Ook in buitenlandse statistieken is een min of meer soortgelijke afweging gemaakt, wanneer er wordt gesproken over ‘arts festivals’.

Holland Pop Festival
De afgelopen 30 jaar is het aantal festivals in Nederland vervijfvoudigd. Na het Holland Pop Festival in Kralingen in 1970 – het eerste muziekfestival dat buiten plaatsvond – is het snel gegaan. De grootste groei vond plaats tussen 1985 en 1995, toen het aanbod verdubbelde, maar in de periode tussen 1995 en 2005 nam de festivalmarkt met nog eens 50% toe. In 2010 werd het aantal van 700 festivals bereikt, gemiddeld bijna twee festivals per dag, iedere dag!

Overzicht van festivals op gebied van kunst- en cultuur  in de periode 1980 – 2012 in Nederland: